De zoektocht naar werkgeluk op basis van wetenschap
In 2010 werkte Henk-Peter Dijkema (een van de oprichters van Performance Happiness) als leidinggevende van een groep trainers en adviseurs in de zakelijke dienstverlening. Als manager was hij verantwoordelijk voor de omzettargets van zijn team. Die kon hij slechts behalen als iedereen zijn of haar klantrelaties goed onderhield en de persoonlijke targets haalde.
Aan Henk-Peter dus de taak om mensen te stimuleren, aan te sporen, voortgang te bewaken en waar nodig aan te spreken.
Toen een collega hem uitnodigde mee te gaan naar een bijeenkomst over ‘werkgeluk’ fronste Henk-Peter zijn wenkbrauwen. Werk associeerde hij niet direct met geluk. Bovendien voelde geluk als een vaag begrip.
Ondanks zijn bedenkingen ging hij mee naar een gesprek met Jessica Pryce-Jones en Julia Lindsay van iOpener Institute uit Oxford. Deze organisatie is door hen opgezet, met inmiddels vertakkingen in Mexico, de VS, Duitsland, Spanje, Zwisterland, Oostenrijk, Israël en Nederland.
Geen theoretische uitgangspunten, maar kwalitatieve antwoorden van mensen op de vraag: Wat maakt dat jij je – al dan niet – gelukkig voelt in je werk?
Hun verhaal intrigeerde hem: Jessica en Julia baseerden hun onderzoek niet op theoretische uitgangspunten of bestaande concepten, maar op het bevragen van mensen: Wat maakt nu dat jij je – al dan niet – gelukkig voelt in je werk?
Na een lange reeks van persoonlijke interviews en groepsgesprekken stelden ze een lijst samen met 300 items. Op basis daarvan maakten ze een vragenlijst. Enkele duizenden werkende mensen werden uitgenodigd om antwoord te geven op die vragen, zoals ‘Vind je dat je een prettige werkplek hebt?’, ‘Hoe belangrijk is financiële beloning voor je?’, en ‘Hoe belangrijk is het om het goed met je collega’s te kunnen vinden?’
Uit deze vragenlijsten maakten ze een selectie van de factoren die mensen het sterkst aan werkgeluk koppelen. Met behulp van deze selectie, vertaald in een online vragenlijst (de IPPQ-vragenlijst), konden ze heel gericht onderzoeken in welke mate mensen zich gelukkig voelen in hun werk.
Uitkomsten van wetenschappelijk werkgeluk-onderzoek
Uit nadere analyse van het onderzoek van Jessica Pryce-Jones en Julia Lindsay blijkt dat gelukkige mensen op het werk productiever, energieker, minder ziek en in veel opzichten succesvoller zijn dan mensen die zich ongelukkig voelen in hun werk. Bovendien bleek dat de factoren die bijdragen aan werkgeluk te beïnvloeden zijn. En dat het dus slim zou zijn voor bedrijven om geluk als hoofdzaak te zien, in plaats van bijzaak.
De vele factoren die leken bij te dragen aan werkgeluk, werden gefilterd. De uitkomst is dit model: The Performance-Happiness Model. Waarin een aantal factoren gegroepeerd is in de bollen.
Inmiddels was Wim Oolbekkink vanuit zijn ervaringen rond Het Nieuwe Werken ook geïnteresseerd geraakt in werkgeluk als wezenlijk aspect van zelforganisatie. Ondanks de stimulerende onderzoeksgegevens die er ondertussen over beschikbaar waren, was ‘geluk’ voor Wim en Henk-Peter eerst nog een vaag en subjectief begrip. Maar wel eentje met een belofte. En ook veel herkenning.
Werkgeluk in de praktijk
In het team van Henk-Peter waren er mensen aan wie je zo kon zien dat ze niet erg gelukkig waren in hun werk. Mensen als Marnix, die slechts met veel moeite zijn omzet haalde, regelmatig uitviel en vaak door een collega vervangen moest worden. Met wie Henk-Peter veel meer dan gemiddeld gesprekken voerde om bij te sturen of in te grijpen. Of dat teamlid die het enthousiasme van anderen dempte met almaar kritische of sombere reacties op nieuwe initiatieven.
Aan de andere kant had je mensen als Margriet, die gemakkelijk jaar in jaar uit haar targets haalde, nieuwe klanten binnenbracht, ideeën had voor nieuwe dienstverlening en bijdroeg aan een positieve sfeer. Met wie je als leidinggevende tijdens een functioneringsgesprek een kop koffie kon drinken en kon vieren wat allemaal goed liep.
“Van een set van tools en instrumenten is werkgeluk voor ons een manier van denken en kijken geworden.”
Wat als je iemand als Marnix kon helpen om meer werkgeluk te ervaren? Wat als je Margriet kon helpen om haar werkplezier vast te houden en misschien zelfs te vergroten? Zou dat niet een veel effectievere insteek zijn dan het sturen op omzet en resultaat?
Werkgeluk: een manier van denken en kijken
Henk-Peter: “Sinds de ontmoeting met Jessica en Julia van iOpener Institute bekijken wij de wereld van werkende mensen om ons heen vrijwel automatisch door de bril van werkgeluk. Van een set van tools en instrumenten is werkgeluk voor ons een manier van denken en kijken geworden.” (Lees hier meer over de definitie van werkgeluk.)
Sinds 2012 zijn Wim en Henk-Peter officieel de Nederlandse partner voor het Nederlands taalgebied van iOpener Institute. Veel van de praktische toepassingen van Performance Happiness komen voort uit tools die het iOpener Institute heeft ontwikkeld, om hun inzichten toe te passen in persoonlijke werksituaties.
En nog altijd hebben Henk-Peter en Wim veel contact met Oxford en contactpersonen uit andere landen, om informatie en ervaringen in de praktijk met elkaar uit te wisselen.
